طراحی محوطه باغ و ویلا تنها محدود به کاشت تعدادی درخت و چند نوع گل و گیاه نیست. در واقع می‌توان گفت که طراحی محوطه کاری پیچیده و متشکل از کنار هم قرار دادن چندین عنصر مختلف به شکلی زیبا و کارآمد است. از آنجایی که در سال‌های اخیر علاوه بر طراحی دکوراسیون منزل، طراحی محوطه باغ و ویلا نیز بسیار رواج یافته و تمایل افراد به این خدمات بیشتر شده است، در این مطلب به نکات مهمی در رابطه با این موضوع خواهیم پرداخت.
شاید بتوان علت این توجه بیشتر به محوطه‌سازی را در افزایش تمایل به گذراندن زمان‌هایی در طبیعت و اهمیت آن در سلامت روانی افراد جستجو کرد.
اگر قصد دارید محوطه باغ خود را طراحی کنید و به اطلاعاتی راجع به چگونگی انجام آن نیاز دارید، با ما در ادامه این مطلب همراه باشید.
در طراحی محوطه باغ و ویلا به چه نکاتی توجه کنیم؟
مانند هر فرایند طراحی دیگری، طراحی محوطه نیز با فهرستی از آنچه باید طراحی شود، آغاز می‌گردد. این فهرست بر اساس نیازها، علاقه و سلیقه افراد تهیه می‌شود. همچنین هدف کارفرما از طراحی باغ، تعداد کاربران و بودجه نیز در تهیه این پیش‌نویس اولیه نقش خواهند داشت.
موضوع دیگری که در طراحی محوطه باغ و ویلا باید مورد توجه قرار داد، ابعاد و مساحت باغ است. چه در طراحی باغ‌های بزرگ و چه در باغ‌های کوچک‌تر با چالش‌هایی مواجه خواهیم شد. در محوطه‌های بزرگ ایجاد هماهنگی بین تمام بخش‌ها مسئله اصلی خواهد بود. در طراحی محوطه باغ کوچک نیز چگونگی طراحی بهینه و کاربردی اهمیت خواهد داشت. همچنین تقسیم‌بندی درست فضاها و انتخاب مبلمان مناسب نیز از موارد دیگری است که باید مورد توجه قرار گیرد.
مرحله بعدی نوشتن برنامه فیزیکی فضا و مشخص کردن عناصر مورد نیاز است. برای این کار باید به پرسش‌هایی پاسخ داده شود که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره شده است:
چه عناصری در طراحی محوطه مورد نیاز است؟
حداکثر چند نفر از فضای باغ استفاده خواهند کرد؟
حرکت در باغ چگونه اتفاق می‌افتد؟
پاسخ به این پرسش‌ها به شما کمک خواهد کرد که برنامه دقیق‌تری تهیه کنید. پس از تهیه برنامه که یکی از مهم‌ترین بخش‌های طراحی محوطه محسوب می‌شود، نوبت به کشیدن دیاگرام‌ها و طرح‌های شماتیک می‌رسد. با کشیدن چندین دیاگرام، سعی کنید سناریوهای مختلف حرکت و چینش عناصر را بررسی کنید.
با در نظر گرفتن حالت‌های مختلف قرارگیری عناصر، در نهایت می‌توان طرحی انعطاف‌پذیر ایجاد کرد که متناسب با نیازهای افراد باشد. در واقع ترسیم طرح‌های اولیه به شما امکان می‌دهد که مکان‌یابی درستی را برای فعالیت‌های مختلف مانند محل قرارگیری استخر، شومینه، زمین ورزش یا فضای نشیمن داشته باشید.
نکته حائز اهمیت در طراحی محوطه باغ و ویلا ایجاد فضاهای جذابی است که نیازهای کارفرما را پاسخ دهد و در عین حال کاربردی و متناسب با بودجه آن‌ها باشد.
به قوانین و استانداردهای طراحی توجه داشته باشید
توجه به استانداردها به ما کمک میکند که طرحی منطقی‌تر و ایمن‌تر داشته باشیم. از این استانداردها می‌توان به فاصله بین استخر و دیوارها، ارتفاع پله‌ها، حداقل عرض مسیرهای رفت و آمد و یا میزان روشنایی مناسب اشاره کرد.
همچنین در برخی مناطق توصیه‌هایی در رابطه با کشت برخی درختان و گیاهان وجود دارد که توجه به آن‌ها باعث خواهد شد محوطه شما متناسب با اقلیم و ایمن طراحی شود. به عنوان مثال برخی از درختان ریشه‌های بسیار قطور و عمیقی دارند و کاشت آن‌ها نزدیک به سازه‌های ساختمانی توصیه نمی‌شود. یا برخی از گیاهان در برخی اقلیم‌ها رشد مناسبی نخواهند داشت. به این ترتیب با رجوع به توصیه‌های مربوط به کاشت گیاهان و درختان، می‌توانید بهترین گزینه‌ها را انتخاب نمائید.
آماده کردن نقشه‌ها و مدل‌های سه بعدی
پس از مشخص شدن گزینه نهایی از میان طرح‌های اولیه، آماده کردن نقشه‌ها و همچنین مدلسازی سه بعدی آن‌ها انجام خواهد شد. رندرهای سه بعدی به درک بهتر فضا و حل اشکالات احتمالی کمک خواهند کرد. رندرهای سه بعدی همچنین در ایجاد تناسب و هماهنگی میان طراحی محوطه با ساختمان ویلا بسیار کاربردی خواهند بود.
در این مرحله مصالح مورد نیاز در بخش‌های مختلف نیز مشخص خواهند شد. همچنین برآورد هزینه‌ها به صورت دقیق نیز انجام خواهد گرفت و با بودجه مقایسه خواهد شد. در این مرحله باید در رابطه با حذف احتمالی یا افزودن برخی عناصر تصمیم بگیرید و نقشه را نهایی کنید. ممکن است به دلیل محدودیت بودجه ساخت برخی از عناصر را به تعویق بیندازید یا به طور کامل کنار بگذارید. در نهایت پس از قطعی شدن طرح‌ها، کار ساخت و اجرا آغاز خواهد شد.
عناصر اصلی طراحی محوطه باغ و ویلا
عناصر متعددی در طراحی محوطه به کار می‌روند که بر اساس سلیقه، بودجه و مساحت موجود می‌توانید از میان آن‌ها تعدادی را انتخاب کنید.
اکثر مردم ترجیح می‌دهند که در محوطه تنوع فضایی داشته باشند. به عبارت دیگر بخش‌های مختلفی برای فعالیت‌های گوناگون داشته باشند. در ادامه تعدادی از عناصر محبوب و پرکاربرد طراحی محوطه باغ را با هم بررسی خواهیم کرد.
استخرها در طراحی محوطه
استخر یکی از عناصر طراحی محوطه است که بسیاری از افراد تمایل دارند حتما در باغ خود داشته باشند. ابعاد استخر با توجه به مساحت موجود متغیر خواهد بود. همچنین ممکن است در برخی محوطه‌ها از عناصر مشابه دیگری مانند حوض‌ها، جوی‌ها، برکه‌ها یا آب‌نماها استفاده شود.
در هر صورت وجود عنصر آب در طراحی محوطه باعث دلپذیرتر شدن فضای باغ شما خواهد شد. از آنجایی که استخرها یکی از عناصر اصلی باغ به شمار می‌روند، در صورت حذف آن‌ها باید عناصر دیگری جایگزین کنید که نبود استخر را جبران کنند. محل قرارگیری استخر را با دقت انتخاب کنید. اگر قصد دارید استخر را به یک نقطه کانونی جذاب تبدیل کنید، بهتر است آن را در جایی بسازید که از فضاهای اصلی داخل خانه دیده شود.
همچنین بهتر است در مسیر دسترسی به استخر مانعی وجود نداشته باشد و به راحتی بتوان از هر نقطه به آن رسید. در نظر گرفتن فضای کافی دور استخر یا حوض برای نشستن یا صرف غذا نیز نکته دیگری است که باید مورد توجه قرار دهید.
آلاچیق در طراحی محوطه باغ و ویلا
بسیاری از افراد تمایل زیادی به غذا خوردن در فضای باز دارند. به خصوص زمانی که هوا معتدل و مطبوع باشد این تمایل بیشتر نیز خواهد شد. به همین علت یکی از عناصر اصلی در طراحی محوطه باغ و ویلا فضایی برای نشستن و صرف غذا میباشد. در کنار این فضای نشستن می‌توان یک آشپزخانه بیرونی نیز اجرا کرد. این آشپزخانه با فراهم کردن امکان آشپزی در فضای باز به آسایش هر چه بیشتر ساکنین کمک خواهد کرد.
فضای نشیمن می‌تواند به صورت روباز یا مسقف در نظر گرفته شود. منظور از فضای نشیمن بمسقف طراحی آن درون یک آلاچیق است. دکوراسیون آلاچیق در محوطه باغ مزایای زیادی خواهد داشت. به عنوان مثال در برابر تغییرات آب و هوایی، تابش مستقیم آفتاب یا حتی باران همچنان می‌توان از فضای بیرون لذت برد. وجود آلاچیق در محوطه علاوه بر کاربردی بودن، جذابیت بصری باغ را نیز افزایش خواهد داد.
یکی از مهم‌ترین نکات طراحی آلاچیق، محل قرار گرفتن آن در باغ است. برای این کار باید محوطه را به دقت بررسی کنید و بهترین مکان به لحاظ چشم‌انداز و دسترسی را انتخاب نمائید. برای آسایش بیشتر و گردش بهتر هوا در روزهای گرم سال می‌توانید از پنکه‌های سقفی نیز در آلاچیق خود استفاده نمائید. اجرای نورپردازی صحیح آلاچیق به شما امکان استفاده از این فضا را در شب نیز خواهد داد.
شومینه‌ها و آتشدان‌ها
یکی دیگر از عناصری که در طراحی محوطه محبوبیت دارد، شومینه است. شومینه‌ها یا آتشدان‌ها نیز می‌توانند بسیار شاخص و جذاب طراحی شوند و به این ترتیب به نقطه کانونی محوطه تبدیل گردند. اگر در محوطه استخر یا حوض وجود دارد، بهتر است شومینه ساده‌تری در نظر گرفت و آن را به خوبی با سایر عناصر تلفیق کرد.
دیوارهای شاخص در طراحی محوطه
دیوارهای شاخص در طراحی محوطه یکی دیگر از عناصری هستند که جذابیت محیط را چند برابر می‌کنند. در صورت نبود استخر یا حوض، این دیوارها می‌توانند به نقاط کانونی باغ تبدیل شوند. این عناصر طراحی می‌توانند کاربردهای زیادی نیز داشته باشند. از این دیوارها می‌توان برای نمایش یک عنصر خاص مانند آب‌نما استفاده کرد. ایده دیگر در این مورد، طراحی گرین وال یا دیوار سبز است.
این نوع فضای سبز با نام باغ عمودی نیز شناخته می‌شود. باید اشاره کنیم که گرین وال هم در فضای داخلی و هم در فضای بیرونی به کار می‌رود. این دیوارها در تصفیه هوا، تنظیم دما و ایجاد آرامش محیطی بسیار مفید و موثر هستند. برای ساخت گرین وال از تعدادی پنل مدولار استفاده می‌شود که محیط رشد گیاهان را در خود دارند. یک سیستم آبرسانی نیز در هر دیوار سبز وجود دارد که آب مورد نیاز گیاهان را تامین میکند.
کف سازی و سنگ فرش در طراحی محوطه
از عناصر دیگری که در طراحی محوطه باغ و ویلا باید مورد توجه قرار داد می‌توان به کف سازی و همچنین ایجاد مسیرهای رفت و آمد اشاره کرد. ممکن است در آغاز فرایند طراحی، مسیرها آنچنان مهم به نظر نرسند. اما باید به یاد داشته باشید که این مسیرها هستند که ارتباطات و دسترسی مناسب را ایجاد می‌کنند. بنابراین توجه به آن‌ها لازم و ضروری است.
برای حرکت و دسترسی راحت عرض مسیرها باید حداقل 1.2 تا 2 متر در نظر گرفته شود.
انتخاب مصالح مناسب برای سنگ فرش باغ ویلا
پس از مشخص شدن مسیرها در طراحی محوطه، باید مصالح مناسب برای اجرای آن‌ها را انتخاب نمائید. متریال‌های متعددی برای سنگ فرش کردن محوطه وجود دارند که با توجه به اقلیم و همچنین بودجه و زیبایی می‌توان از میان آن‌ها دست به انتخاب زد. برخی از این مصالح عبارتند از تایل‌های بتنی، کاشی، آجر و سنگ. ترکیب دو یا چند نوع متریال برای کف سازی نیز می‌تواند جلوه و زیبایی باغ شما را افزایش دهد.
هر کدام از این مصالح مزایا و معایبی دارند که با توجه به محوطه باغ و ویلا باید انواع مناسب آن‌ها را انتخاب نمود. به عنوان مثال اگر به دنبال متریالی با هزینه مناسب هستید، تایل‌های بتنی و آجر بهترین گزینه برای شما خواهند بود. اگر استحکام و جذابیت اولویت شما است، می‌توانید از سنگ‌های تراورتن یا گرانیت استفاده نمائید.
همان‌طور که در ابتدای مطلب اشاره شد، طراحی محوطه باغ و ویلا ترکیبی از عناصر مختلف است که باید با دقت و توجه انجام شود. به کمک نکاتی که در مطلب امروز گفته شد می‌توانید محوطه اصولی و جذابی طراحی کنید و از وقت گذراندن در فضای بیرونی بیشتر لذت ببرید.
